Wilno to Miasto świątyń, znajdziecie tu katolickie kościoły, prawosławne i unickie cerkwie, synagogę a nawet świątynię karaimską. To także Jerozolima Północy, dawny ważny ośrodek kultury żydowskiej, w okresie międzywojennym mieszkało tu 53 tys. Żydów i były dwie synagogi i ponad 100 domów modlitwy. Jak chwalą się przewodnicy Wilno to także stolica ostatnich pogan w Europie, ale i Miasto Pielgrzymów. Matka Boska Ostrobramska w Ostrej Bramie to jedno z najważniejszych miejsc dla chrześcijan w Europie.
Ostrą Bramę, Bazylikę Archikatedralną oraz inne najważniejsze świeckie atrakcje zobaczycie w osobnym wpisie 10 największych atrakcji Wilna. Tutaj zapraszam na wycieczkę po najważniejszych świątyniach Wilna.
Kościół św. Anny
Najsłynniejszy zabytek Wilna, unikatowy w skali europejskiej. Kościół św. Anny (lit. Šv. Onos bažnyčia) powstał w stylu płomienistego gotyku w latach 1495-1500, a do jego zbudowania użyto 33 rodzajów cegieł.
Fasada tego małego kościoła robi niesamowite wrażenie. Według legendy Napoleon Bonaparte chciał zabrać kościół do Paryża.
Wnętrze kościoła niestety nie jest już tak spektakularne, więc jeśli nie macie czasu, warto szybko iść dalej, bo do zobaczenia jest wiele niezwykłych świątyń.
Kościół św. Franciszka z Asyżu (Bernardynów)
Tuż przy Kościele św. Anny znajduje się Kościół św. Franciszka z Asyżu, zwany także kościołem Bernardynów (lit. Bernardinų bažnyčia). Masywna gotycka świątynia, która w późniejszym okresie nabyła cech renesansu i baroku. Wnętrze nosi oznaki zniszczenia, ale przez to czyni go to jeszcze bardziej facynującym. Na szczęście wszystko jest sukcesywnie odnawiane. Zobaczcie gotyckie sklepienia i polichromie oraz barokowe ołtarze.
W nawie bocznej dwa renesansowe nagrobki, w tym jeden bardzo związany z Gdańskiem poprzez jego twórcę. W nawie północnej marmurowy nagrobek Stanisława Radziwiłła, stworzony przez Wilhelma van den Blocke.
Nie zapomnijcie także zobaczyć części klasztornej z gotyckimi sklepieniami i zdobieniami ścian.
Po drugiej stronie ulicy znajduje się jeszcze jedna świątynia warta odwiedzenia. To renesansowy kościół św. Michała Archanioła z pięknym wnętrzem i monumentalnym pomnikiem nagrobnym Lwa Sapiehy.
Cerkiew Przeczystej Bogurodzicy
Gdy po raz pierwszy zobaczyłem tę świątynię w Wilnie przypomniał mi się monaster w Supraślu. Cerkiew Przeczystej Bogurodzicy (lit. Skaisčiausios Dievo motinos cerkvė) położona jest nad Wilenką, tuż przy dzielnicy Zarzecze (Užupis). Jej historia jest bardzo burzliwa. Powstała już w średniowieczu, później została soborem, a następnie przekazano ją unitom. W XIX wieku była tu biblioteka uniwersytecka, muzeum, koszary, mieszkania. W drugiej połowie XIX wieku została przebudowana w stylu gruzińskim.
Będąc w środku zwrócie także uwagę na ozdobny ikonostas. Co jeszcze warto dodać? W 1516 roku pochowano w cerkwi Helenę, żonę Aleksandra Jagiellończyka – króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego.
Kościół św. Jana
Kościół św. Jana (Šv. Jonų bažnyčia) jest częścią kompleksu uniwersyteckiego. Stojąc na Placu Piotra Skargi widać symetryczną barokową fasadę oraz 63 metrową dzwonnicę (na górze punkt widokowy).
Wnętrze kościoła św. Jana jest bogato zdobione, szczególnie piękny jest rokokowy ołtarz główny, pozłacany ołtarz św. Wiktora i nasłynniejszy prospekt organowy na Litwie. Ciekawostka, Stanisław Moniuszko był tu organistą.
Mnóstwo tu pamiątek związanych z kulturą międy innymi tablice pamiątkowe Antoniego Edwarda Odyńca, Władysława Syrokomli, Tadeusza Kościuszki oraz popiersie Adama Mickiewicza.
Cerkiew Św. Mikołaja
Cerkiew Św. Mikołaja (lit. šv. Mikalojaus cerkvė) położona przy ulicy Wielkiej to jedna z najstarszych świątyń w Wilnie. W XIX wieku cerkiew przebudowano w stylu rusko-bizantyjskim.
W środku cerkwi jest mrocznie, czuć zapach palonych świeczek, niesamowite uczucie. Zobaczcie piękny ikonostas, a po przeciwległej stronie zdobione piece.
Lubicie odwiedzać cerkwie? Najbliższą znajdziecie bardzo blisko, to Cerkiew św. Paraskiewy.
Kościół św. Kazimierza i zaułek
Monumentalny kościół św. Kazimierza (lit. Šv. Kazimiero bažnyčia) w czasach Rzeczypospolitej był jednym z najważniejszych kościołów Wilna. Jego kopułę (największa w Wilnie) zdobi królewska korona. Powstał w stylu barokowym i był wzorowany na rzymskim Il Gesù.
Charaktereystyczne dla Wilna są malownicze zaułki. Jeden z nich tzw. Zaułek św. Kazimierza (Zaułek Kazimierski), znajduje się na tyłach kościoła i dawnego klasztoru.
Inne znane wileńskie zaułki to zaułek Bernardyński czy zaułek Literacki.
Cerkiew św. Ducha
Przy ulicy Ostrobramskiej znajdziecie trzy niezwykłe świątynie. Pierwsza z nich to prawosławna cerkiew św. Ducha (lit. Šventosios Dvasios cerkvė). Do cerkwi i dawnego klasztoru prowadzi brama. Z zewnątrz bryła cerkwi jest bardzo stonowana i spokojna, wnętrze zachwyca rokokowym przepychem. To najpiękniejsza cerkiew w Wilnie.
Pod wieloma względami ta świątynia jest niezwykła. Ikonostas bardziej przypomina katolicki ołtarz, cerkiew zbudowana jest na planie krzyża łacińskiego.
Cerkiew św. Trójcy i Klasztor Bazylianów
Do klasztoru bazylianów i kościoła św. Trójcy (lit. Švč. Trejybės bažnyčia ir Bazilijonų vienuolynas) prowadzi okazała barokowa brama. Przekraczając Wrota Bazyliańskie ma się wrażenie, że przenosi się w czasie.
Zaniedbane zabudowania klasztorne, obdrapane mury cerkwi, stare freski, to wszystko buduje ciekawy klimat.
W XIX wieku w części klasztoru urządzono carskie więzienie. To tutaj więziono Adama Mickiewicza, tutaj rozgrywa się akcja III części „Dziadów”. Obecnie w pomieszczeniach klasztornych znajduje się hotel. Całkiem ciekawe miejsca na nocleg, nieprawdaż?
Kościół Św. Teresy
Kościół św. Teresy (lit. Šv. Teresės bažnyčia) połączony jest z Ostrą Brama, dlatego bywa też nazywany kościołem Ostrobramskim. Świątynia jest jedną z najpiękniejszych w Wilnie a jej fasada przypomina barokowe kościoły Rzymu.
Wnętrze jest utrzymane w jednolitym stylu rokokowym. Koniecznie unieście głowy i zobaczcie zdobione sklepienia.
Synagoga Choralna
Na koniec wycieczki jedyna ocalała świątynia żydowska w Wilnie.
Wileńska Synagoga Choralna (lit. Vilniaus choralinė sinagoga) została zbudowana w 1903 roku w tylu mauretańskim. Powinniście ją znaleźc bez problemu na Pylimo gatve, zauważycie charakterystyczną niebieską kopułę.
Co jeszcze zobaczyć w Wilnie
Wielkim nieobecnym mojego zestawienia jest barokowy kościół św. Piotra i Pawła (lit. Šv. apaštalų Petro ir Povilo bažnyčia). Świątynia położona jest w pobliżu wzgórza zamkowego na Antakolu (lit. Antakalnis). To bez wątpienia najpiękniejsza świątynia rzymskokatolicka Wilna. Ufundował ją w XVII wieku hetman Michał Kazimierz Pac czcząc w ten sposób wyzwolenie Wilna spod okupacji Rosjan. Wnętrze podobno olśniewa wystrojem, znajduje się tam ponad 2 tys. rzeźb. Kościoł jest pierwszy na naszej liście życzeń podczas kolejnej wycieczki do Wilna.
Co jeszcze warto zobaczyć w stolicy Litwy? Na pewno kościół św. Ducha (piękne organy i fresk w kopule, tu gromadzi się polska społeczność Wilna), kościół św. Katarzyny (uważany za typowy przykład baroku wileńskiego), kościół św. Mikołaja (zachował swój gotycki charakter) oraz kościół Wszystkich Świętych. W Wilnie jest ponad 40 kościołów katolickich i 20 cerkwii, aby poznać je wszystkie potrzeba zdecydowanie więcej czasu 🙂
